Kriptoloji (İng. cryptology) birçok güvenlik problemini çözen bir bilim dalıdır. Kısa ve eksik bir tanım vermek istersek, kriptolojiyi güvenli olmayan bir haberleşme kanalında güvenli haberleşmeyi sağlayan bilim dalı olarak tanımlayabiliriz. Bu alanda sıkça duyulan diğer iki terim ise kriptografi ve kriptanalizdir. Kriptografi (İng. cryptography) güvenli kriptosistem (İng. cryptosystem) ya da şifre (İng. cipher) tasarımıyla ilgilenir. Kriptanaliz (İng. cryptanalysis) ise bu kriptosistem ya da şifrelerin analiziyle ilgilenir. İyi bir şifre tasarlayabilmek için analiz etmeyi iyi bilmek gerekmektedir. Dolayısıyla kriptografi ve kriptanaliz birbirini besleyen iki farklı alandır. Günümüzde kriptografi kelimesi, kriptoloji kelimesiyle tamamen aynı anlamda kullanılmaktadır. Dolayısıyla kriptoloji ya da kriptografi kelimesinin hangisinin kullanılacağı tamamen bir tercih meselesidir.

Türkçede bazen aynı anlamda kullanılsalar da, bu noktada şifre ve parola kelimelerini ayırt etmemiz gerekir. Genellikle bir kullanıcı adıyla birlikte kullanılan gizli bilgiye parola (İng. password) denmektedir. Şifre ise gizlemek istediğimiz veriyi işleyerek başkaları tarafından anlaşılamayacak hale getiren ve daha sonra bu karmaşık veriyi eski haline döndüren şifreleme ve deşifreleme algoritmalarının bütününe verdiğimiz bir addır. Bu eğitimde kriptosistem ve şifre kelimeleri aynı anlamda kullanılmaktadır.

Bu eğitimde kriptografinin ve şifreleme yöntemlerinin kağıt kalem tekniklerinden makinelere tarihsel geçişi kısaca anlatılmaktadır: Önce temel kavramlar, sonra kağıt kalem teknikleri, bilinen en eski kriptanaliz yöntemi olan frekans analizi, kırılması mümkün olmayan one-time pad şifreleme yöntemi ve son olarak da enigma şifreleme makineleri anlatılmaktadır.